سنگ نگاری و سنگ شناسی توده پورفیری کانسار مس سونگون و دایک های پس از کانی سازی، با نگرشی بر اسکارن همراه (شمال ورزقان-آذربایجان شرقی)

معدن مس سونگون در استان آذربایجان شرقی و در شمال شهر ورزقان واقع شده است. قدیمی ترین سنگ های منطقه آهک های کرتاسه است. پس از جایگیری توده نفوذی پورفیری، چهار گروه دایک با ترکیب متفاوت در آن نفوذ کرده اند. ترکیب توده نفوذی کوارتز مونزویت است. چهار پهنه دگرسانی پتاسیک، فیلیک، پروپلیتیک و آرژیلیک در سونگون مشاهده می شود. بافت غالب توده نفوذی، پورفیری با خمیره ریز بلور و بافت های میکرولیتی و میکرولیتی پورفیریک در دایک ها بافت غالب است. توده نفوذی سونگون تحت تأثیر تفریق، تبلور بخشی، هضم و آلایش متحول شده است. توده پورفیری سونگون و دایک های همراه متاآلومینوس و از لحاظ سرشت ماگمایی کالک آلکالن با پتاسیم بالا و شوشونیتی است. از نظر محیط زمین ساختی، نمونه های سونگون در موقعیت های همزمان با برخورد، پس از برخورد و کمربندهای آتشفشانی پهنه فرورانش قرار می گیرد. به علت همبری توده سونگون پورفیری با واحدهای آهکی و مارنی کرتاسه فوقانی، در شمال و شرق، اسکارن آهن-مس به وجود آمده است. اسکارن های این منطقه به دو دسته اندواسکارن (ens) و اگزواسکارن (exs) تقسیم می شود. اگزواسکارن در سونگون بر اساس مشاهدات صحرایی و کانی های موجود به سه پهنه پیروکسن اسکارن، گارنت اسکارن و اپیدوت اسکارن تقسیم می شود.